UWAGA! Dołącz do nowej grupy Luboń - Ogłoszenia | Sprzedam | Kupię | Zamienię | Praca

Jak sporządzić sprawozdanie finansowe krok po kroku? Przewodnik

Piotr Kaca

Piotr Kaca


Sprawozdanie finansowe to fundament każdej firmy, który odzwierciedla jej kondycję ekonomiczną. Dowiedz się, jak sporządzić sprawozdanie finansowe krok po kroku, zaczynając od zamknięcia ksiąg rachunkowych, przez wycenę aktywów, aż po ostateczne zatwierdzenie dokumentów. Przestrzeganie obowiązujących przepisów oraz terminów to kluczowe aspekty, które wpłyną na transparentność działalności Twojej firmy oraz jej zaufanie w oczach inwestorów.

Jak sporządzić sprawozdanie finansowe krok po kroku? Przewodnik

Co to jest sprawozdanie finansowe?

Sprawozdanie finansowe to kluczowy dokument, który odzwierciedla działalność firmy w danym roku obrotowym. Zawiera on szczegółowe dane dotyczące sytuacji majątkowej, osiągnięć finansowych oraz przepływów pieniężnych w przedsiębiorstwie. Do najważniejszych elementów sprawozdania należą:

  • aktywa trwałe,
  • aktywa obrotowe,
  • kapitał własny,
  • zobowiązania.

Jego głównym celem jest umożliwienie różnym interesariuszom – właścicielom, inwestorom, kontrahentom i organom nadzorczym – oceny kondycji finansowej firmy. W kontekście sprawozdawczości finansowej, sprawozdanie finansowe pełni znaczącą rolę, stanowiąc podstawę dla podejmowania kluczowych decyzji biznesowych oraz inwestycyjnych.

Jak podpisać sprawozdanie finansowe podpisem kwalifikowanym – poradnik

W Polsce obowiązują precyzyjne regulacje, które określają zarówno formę, jak i zakres tego dokumentu, z którymi przedsiębiorstwa muszą się liczyć. Istotne jest, by zachować rzetelność, dokładność i zgodność z bieżącymi standardami rachunkowości. Choć sprawozdania mogą się różnić w zależności od rozmiaru i charakteru działalności, ich fundamentalne funkcje pozostają bez zmian. Jako skuteczne narzędzie do śledzenia wyników finansowych, sprawozdanie wspiera firmy w optymalizacji zarządzania zasobami i podejmowaniu strategicznych decyzji.

Jak sporządzić sprawozdanie finansowe?

Sporządzanie sprawozdania finansowego wiąże się z realizacją kilku istotnych etapów. Całość procesu rozpoczyna się od zamknięcia ksiąg rachunkowych na zakończenie roku obrotowego. Następnie konieczne jest przeprowadzenie inwentaryzacji, która umożliwia precyzyjne określenie stanu aktywów oraz pasywów przedsiębiorstwa. Kolejnym krokiem jest wycena składników majątku, co pozwala dostosować wartości do wymogów Ustawy o rachunkowości.

Po tych czynnościach ustala się wynik finansowy, który jest kluczowy dla analizy efektywności działalności firmy. W tym etapie analizuje się przychody i wydatki, co prowadzi do ustalenia zysku lub straty. Na podstawie tych danych przystępuje się do tworzenia kluczowych elementów sprawozdania, takich jak:

  • bilans,
  • rachunek zysków i strat,
  • sprawozdanie z przepływów pieniężnych.

Dodatkowo warto uwzględnić informacje uzupełniające, które wzbogacają główne dokumenty. Należy pamiętać o zdarzeniach po dniu bilansowym, ponieważ mogą one mieć znaczący wpływ na interpretację sytuacji finansowej firmy. Ostateczne sprawozdanie musi być zgodne z obowiązującymi normami rachunkowości, co zapewnia jego rzetelność oraz wiarygodność. Na koniec procesu dokument ten powinien zostać zatwierdzony przez odpowiedzialne osoby w firmie, co stanowi niezbędny krok przed jego złożeniem w odpowiednich instytucjach.

Kiedy przygotowuje się sprawozdanie finansowe?

Sprawozdanie finansowe jest przygotowywane na zakończenie roku obrotowego, zazwyczaj zgodnie z rokiem kalendarzowym. Firmy mają trzy miesiące od daty bilansowej na sporządzenie tych dokumentów, co oznacza, że do końca marca powinny złożyć podsumowanie swojej działalności finansowej.

Po jego przygotowaniu, niezbędne jest zatwierdzenie sprawozdania przez odpowiednie organy przedsiębiorstwa w ciągu sześciu miesięcy od dnia bilansowego. Dzień, w którym następuje zatwierdzenie, ma kluczowe znaczenie, ponieważ to od niego zaczyna się termin na złożenie sprawozdania. Przedsiębiorstwa są zobowiązane dostarczyć swoje sprawozdanie do Krajowego Rejestru Sądowego w ciągu 15 dni od daty zatwierdzenia.

Te obowiązki sprawozdawcze są istotne dla firm, gdyż terminy mają na celu zapewnienie przejrzystości oraz przestrzeganie obowiązujących przepisów. Dodatkowo, umożliwiają one interesariuszom formułowanie oceny kondycji finansowej przedsiębiorstw.

Jakie elementy zawiera sprawozdanie finansowe?

Sprawozdanie finansowe jest kluczowym dokumentem, który pozwala na dokładne zrozumienie kondycji finansowej przedsiębiorstwa. Oto główne jego składowe:

  1. Bilans – ujawnia aktywa, zobowiązania oraz kapitał własny firmy na określony moment. Stanowi tym samym fundamentalny obraz stanu majątkowego firmy.
  2. Rachunek zysków i strat – ukazuje przychody oraz koszty generowane przez firmę w danym okresie. To narzędzie, które pozwala ocenić, czy działalność przyniosła zyski czy straty.
  3. Sprawozdanie z przepływów pieniężnych – opisuje ruchy gotówki w organizacji, koncentrując się na trzech głównych obszarach: operacyjnym, inwestycyjnym oraz finansowym. Jest to istotny wskaźnik płynności finansowej.
  4. Zestawienie zmian w kapitale własnym – ilustruje modyfikacje w kapitale własnym przedsiębiorstwa. Zawiera informacje o wpływach z emisji akcji oraz wypłatach dywidend.
  5. Informacja dodatkowa – dostarcza kontekstu do sprawozdania oraz szczegółowe omówienie wybranych pozycji. Wskazuje m.in. założenia dotyczące rachunkowości oraz politykę księgową.

W zależności od specyfiki branży, dokument może zawierać również sprawozdanie z działalności, które przedstawia osiągnięcia i przyszłe cele organizacji. Możliwe jest również dodanie sprawozdania z płatności na rzecz administracji publicznej, odnoszącego się do zobowiązań firmy wobec władz. Te wszystkie elementy są niezwykle istotne do przeprowadzenia rzetelnej analizy wyników finansowych oraz ogólnej sytuacji majątkowej podmiotu.

W jakiej formie należy sporządzać sprawozdanie finansowe?

Sprawozdanie finansowe powinno być przygotowane w formie elektronicznej, zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa. Kluczowym formatem dla rocznego e-sprawozdania finansowego jest XML, który musi odpowiadać strukturze XSD określonej przez Ministerstwo Finansów. Taki dokument można łatwo wygenerować przy użyciu Aplikacji e-Sprawozdania Finansowe dostępnej w Ministerstwie Finansów, co zapewnia zgodność z regulacjami.

Firmy mają również możliwość korzystania z komercyjnych systemów finansowo-księgowych, które oferują funkcje generowania sprawozdań. Dzięki zastosowaniu elektronicznej formy, proces przesyłania dokumentów staje się prostszy oraz bardziej efektywny.

Przygotowując sprawozdanie w tej formie, przedsiębiorstwa nie tylko spełniają wymogi prawne, ale także przyczyniają się do zwiększenia przejrzystości i dostępności informacji finansowych dla wszystkich zainteresowanych stron.

Jakie są wymagania dotyczące podpisania sprawozdania finansowego?

Jakie są wymagania dotyczące podpisania sprawozdania finansowego?

Podpisanie sprawozdania finansowego to niezwykle ważny etap w jego finalizacji. W tym procesie wykorzystuje się odpowiednie metody, aby upewnić się, że dokument jest poprawny. Wymagane jest, aby został on podpisany elektronicznie przez osoby uprawnione do reprezentacji firmy oraz przez osobę odpowiedzialną za prowadzenie ksiąg rachunkowych. W Polsce można korzystać z:

  • kwalifikowanego podpisu elektronicznego,
  • profilu zaufanego ePUAP.

W przypadku sprawozdań skonsolidowanych, podpis musi złożyć osoba zarządzająca jednostką dominującą. Osoba upoważniona, na przykład prezes lub członek zarządu, jest odpowiedzialna za potwierdzenie prawidłowości i autentyczności tego dokumentu. Dodatkowo, wymagane jest złożenie oświadczenia o poprawności sprawozdania, które potwierdza, że wszystkie dane są zgodne z rzeczywistością oraz obowiązującymi przepisami. Starannie przygotowane i podpisane sprawozdanie finansowe jest niezbędne do dalszych działań, w tym jego zatwierdzenia przez odpowiednie organy oraz złożenia w Krajowym Rejestrze Sądowym (KRS).

Jak podpisać dokument online? Przewodnik po podpisie elektronicznym

Jakie są terminy związane z zatwierdzeniem i złożeniem sprawozdania finansowego?

Jakie są terminy związane z zatwierdzeniem i złożeniem sprawozdania finansowego?

Zatwierdzenie i złożenie sprawozdania finansowego wiąże się z określonymi terminami, których przestrzeganie jest niezbędne dla każdej firmy. Takie sprawozdanie powinno być zaakceptowane przez odpowiedni organ, na przykład zgromadzenie wspólników, nie później niż sześć miesięcy po zakończeniu roku obrotowego. To właśnie data bilansowa, wskazująca koniec danego okresu, rozpoczyna liczony czas na zatwierdzenie dokumentów.

Gdy sprawozdanie zostanie zatwierdzone, przedsiębiorstwo ma 15 dni na jego złożenie w Krajowym Rejestrze Sądowym (KRS). Istotne jest również dołączenie uchwał dotyczących:

  • zatwierdzenia rocznego sprawozdania finansowego,
  • podziału zysku,
  • pokrycia straty.

Dzień, w którym sprawozdanie uzyskuje akceptację, ma kluczowe znaczenie – wyznacza bowiem termin składania wszystkich niezbędnych dokumentów, co ukazuje wagę tego procesu. Nie można zapominać, że terminowe złożenie sprawozdania w KRS ma ogromne znaczenie nie tylko dla spełnienia wymogów prawnych, ale także dla zagwarantowania przejrzystości w działalności finansowej firmy oraz jej stanu w oczach inwestorów i kontrahentów. Przestrzeganie tych terminów jest fundamentalne dla prawidłowego funkcjonowania każdego przedsiębiorstwa.

Jakie dokumenty są potrzebne do złożenia sprawozdania finansowego?

Aby złożyć sprawozdanie finansowe w Krajowym Rejestrze Sądowym (KRS), konieczne jest zebranie kilku kluczowych dokumentów. Oto, co należy przygotować:

  • Roczne sprawozdanie finansowe w formacie XML, które musi spełniać normy Ministerstwa Finansów oraz odpowiednią strukturę XSD,
  • Sprawozdanie z działalności, które jest wymagane dla niektórych podmiotów. Ten dokument podsumowuje cele i osiągnięcia firmy, dając overview jej funkcjonowania,
  • Uchwała o zatwierdzeniu rocznego sprawozdania finansowego – jest to dowód na akceptację sprawozdania przez organy decyzyjne, jak zgromadzenie wspólników czy zarząd,
  • Uchwała dotycząca podziału zysku lub sposobu pokrycia straty. Ten dokument odnosi się do decyzji o finansach firmy i jest istotny dla jej przyszłości,
  • W niektórych sytuacjach niezbędne jest także sprawozdanie z badania rocznego sprawozdania finansowego, jeśli zgodnie z przepisami prawnymi wymagane jest przeprowadzenie audytu przez biegłego rewidenta,
  • Skonsolidowane roczne sprawozdanie finansowe grupy kapitałowej. Takie zestawienie jest konieczne, gdy firma jest częścią większej grupy kapitałowej.

Dokumenty te są niezbędne dla zapewnienia jasności i rzetelności informacji finansowych. Pozyskanie pełnego zestawu materiałów to kluczowy krok, który pozwala na terminowe złożenie sprawozdania. Warto mieć na uwadze, że dostarczenie informacji w ustalonym terminie jest istotne w całym procesie sprawozdawczości finansowej.

Jak odbywa się proces składania sprawozdania finansowego krok po kroku?

Proces tworzenia sprawozdania finansowego obejmuje kilka kluczowych etapów:

  • sporządzenie dokumentu w formie elektronicznej, najczęściej w formacie XML, co jest niezbędne, aby spełnić regulacje prawne,
  • podpisanie sprawozdania za pomocą kwalifikowanego podpisu elektronicznego lub profilu zaufanego, co potwierdza jego autentyczność,
  • zalogowanie się do Repozytorium Dokumentów Finansowych eKRS, gdzie musimy odnaleźć nasz podmiot za pomocą numeru KRS,
  • dołączenie istotnych dokumentów, w tym rocznego sprawozdania finansowego oraz uchwał dotyczących jego zatwierdzenia i podziału zysku,
  • weryfikacja zgłoszenia, co pozwala upewnić się, że wszystkie informacje są zgodne,
  • podpisanie zgłoszenia i wysłanie go do Krajowego Rejestru Sądowego (KRS).

Terminowe złożenie wszystkich dokumentów ma ogromne znaczenie, gdyż pozwala uniknąć potencjalnych kar oraz zakłóceń w działalności przedsiębiorstwa. Dzięki tym wszystkim krokom proces składania sprawozdania finansowego przebiega sprawnie i zgodnie z obowiązującymi przepisami.

Jak zgłosić sprawozdanie finansowe do KRS?

Zgłoszenie sprawozdania finansowego do Krajowego Rejestru Sądowego (KRS) stanowi kluczowy krok w obszarze sprawozdawczości finansowej. Aby przejść przez ten proces, warto skorzystać z systemu eKRS, odpowiedzialnego za Repozytorium Dokumentów Finansowych. Cała procedura rozpoczyna się od zalogowania się do systemu. Użytkownik musi mieć pod ręką dane do logowania oraz numer KRS podmiotu, którego sprawa go interesuje.

Następnie istotne jest dołączenie wymaganych dokumentów w odpowiednich formatach. Sprawozdanie finansowe powinno być przesłane w formacie XML, a uchwały w PDF. Warto pamiętać, że wszystkie załączniki muszą spełniać standardy ustalone przez Ministerstwo Finansów.

Zanim wysłamy dokumenty, kluczowym krokiem jest ich podpisanie. Można to zrobić przy użyciu kwalifikowanego podpisu elektronicznego lub profilu zaufanego, co potwierdza ich autentyczność. System KRS automatycznie weryfikuje poprawność danych oraz ważność podpisów elektronicznych. Jeśli wszystko będzie w porządku, zgłoszenie dotrze do KRS.

Ważne, aby dokonać tego w ciągu 15 dni od momentu zatwierdzenia sprawozdania przez odpowiedni organ firmy. Dodatkowo, należy również dołączyć uchwały dotyczące zatwierdzenia rocznego sprawozdania finansowego, a także decyzje związane z podziałem zysku lub pokryciem straty. Przestrzeganie tych procedur gwarantuje zgodność z obowiązującymi przepisami prawnymi, co ułatwia prawidłowe funkcjonowanie przedsiębiorstwa w sferze finansowej.

Jakie są obowiązki spółek przy sporządzaniu sprawozdania finansowego?

Jakie są obowiązki spółek przy sporządzaniu sprawozdania finansowego?

Obowiązki przedsiębiorstw związane z przygotowywaniem sprawozdań finansowych zostały szczegółowo określone w Ustawie o rachunkowości. Każda firma jest zobowiązana do rzetelnego prowadzenia ksiąg rachunkowych, przestrzegając jednocześnie obowiązujących przepisów. W centrum tych działań znajduje się coroczne sprawozdanie finansowe, które musi zawierać kluczowe elementy, takie jak:

  • bilans,
  • rachunek zysków i strat,
  • zestawienie przepływów pieniężnych.

Dodatkowo, przedsiębiorstwa muszą zlecić badanie swojego sprawozdania biegłemu rewidentowi, jeśli spełniają określone wymogi, na przykład związane z wysokością przychodów czy wartością aktywów. Po sporządzeniu, sprawozdanie powinno być zatwierdzone przez odpowiedni organ, co zazwyczaj ma miejsce podczas zgromadzenia wspólników. Firmy mają następnie 15 dni na dostarczenie zatwierdzonego dokumentu do Krajowego Rejestru Sądowego (KRS). Istotnym aspektem jest również elektroniczna forma dokumentu, co odpowiada nowoczesnym tendencjom w obszarze zarządzania informacjami finansowymi. Opinia biegłego rewidenta odgrywa kluczową rolę w podnoszeniu wiarygodności przedstawionych danych. Wszystkie te procedury mają na celu zapewnienie przejrzystości finansowej oraz przestrzegania norm prawnych, co jest istotne zarówno dla samej firmy, jak i jej interesariuszy. Zachowanie terminów oraz odpowiedniej formy przy składaniu sprawozdania jest fundamentem dla utrzymania dobrej reputacji oraz stabilności finansowej przedsięwzięcia.

Kas sprawozdanie finansowe – kluczowe informacje i obowiązki

Jakie są sankcje za niewłaściwe sporządzenie sprawozdania finansowego?

Niewłaściwe sporządzenie sprawozdania finansowego może skutkować poważnymi reperkusjami. W Polsce obowiązujące przepisy przewidują odpowiedzialność:

  • karną,
  • cywilną,
  • administracyjną.

Sytuacja ta pociąga za sobą możliwość nałożenia grzywien lub nawet odbycia kary pozbawienia wolności. W przypadku poważnych uchybień, członkowie zarządu mogą zostać pociągnięci do odpowiedzialności finansowej za straty, jakie spółka poniosła lub może ponieść w przyszłości. Jeżeli sprawozdanie nie zostanie złożone na czas, Krajowy Rejestr Sądowy (KRS) ma prawo wszcząć postępowanie przymuszające. Wysokość grzywny za opóźnienie oscyluje od kilku do nawet kilkudziesięciu tysięcy złotych, co uzależnione jest od stopnia popełnionego naruszenia.

Dodatkowo, pojawiające się błędy lub niezgodności w dokumentach mogą przyczynić się do utraty zaufania inwestorów oraz skomplikować proces pozyskania finansowania. Dlatego tak ważne jest, aby podczas przygotowywania sprawozdania finansowego zachować rzetelność i przestrzegać obowiązujących norm prawnych. To nie tylko zwiększa stabilność firmy w dłuższej perspektywie, ale również ochrania jej reputację na rynku.

Jak zdobyć opinię biegłego rewidenta?

Aby otrzymać opinię biegłego rewidenta, należy przejść przez kilka kluczowych etapów. Pierwszym krokiem jest zawarcie umowy z odpowiednią firmą audytorską. Warto zwrócić uwagę na:

  • jej doświadczenie,
  • renomę,
  • zakres usług, które oferuje.

Kolejnym etapem jest rozpoczęcie audytu, w trakcie którego biegły rewident dokładnie analizuje sprawozdanie finansowe, aby ocenić jego rzetelność i poprawność. W trakcie tego procesu szczegółowo weryfikowane są:

  • kluczowe dane finansowe,
  • dokumenacja,
  • stosowane procedury księgowe.

Często audyt obejmuje również rozmowy z istotnymi pracownikami firmy, co pozwala na uzyskanie pełniejszego obrazu jej działalności. Po zakończeniu audytu eksperci sporządzają raport, w którym prezentują swoją opinię. Może ona być:

  • pozytywna,
  • z zastrzeżeniami,
  • negatywna.

To odzwierciedla wiarygodność i jakość analizowanych danych. Uzyskanie korzystnej opinii jest szczególnie istotne dla spółek akcyjnych, które mają obowiązek przechodzić audyt. Opinia biegłego rewidenta ma duże znaczenie podczas przygotowywania rocznego sprawozdania finansowego oraz wpływa na postrzeganie firmy przez inwestorów, kontrahentów i organy nadzorcze. Przestrzeganie wymienionych kroków zapewnia prawidłowe przeprowadzenie audytu, co z kolei może pomóc w budowaniu zaufania do działalności przedsiębiorstwa.

Jakie są korzyści z elektronicznego składania sprawozdania finansowego?

Składanie sprawozdań finansowych w formie elektronicznej przynosi firmom szereg korzyści. Przede wszystkim minimalizuje ryzyko utraty ważnych dokumentów. Ponieważ cały proces odbywa się w formacie cyfrowym, instytucje regulacyjne uważają go za bardziej bezpieczny.

  • przedsiębiorstwa oszczędzają na kosztach, eliminując wydatki związane z drukowaniem oraz transportem papierowych materiałów,
  • uproszczona procedura znacząco przyspiesza czas potrzebny na przygotowanie i przesyłanie sprawozdań, co sprzyja szybszemu uzyskiwaniu zatwierdzeń,
  • cenną funkcjonalnością jest automatyczna weryfikacja danych, która wspiera zgodność z obowiązującymi regulacjami,
  • elektroniczny obieg dokumentów znacząco ułatwia archiwizację,
  • dobrze zorganizowane dane są łatwo dostępne, co sprzyja szybkiemu odnajdywaniu informacji.

Dostęp do sprawozdań finansowych w trybie online pozwala uprawnionym osobom przeglądać je o każdej porze. W efekcie zwiększa się przejrzystość finansowa, co ułatwia podejmowanie decyzji przez menedżerów oraz interesariuszy firmy.

Jak używać systemu S24 do składania sprawozdań finansowych?

Aby przekazać sprawozdanie finansowe przy użyciu systemu S24, użytkownik powinien przejść przez kilka etapów:

  1. należy zalogować się do systemu S24, skierowanego do spółek z ograniczoną odpowiedzialnością korzystających z ustalonych wzorów umowy,
  2. wypełnić formularz KRS-Z30, co umożliwia przesłanie sprawozdania finansowego w formacie XML, spełniającym normy Ministerstwa Finansów,
  3. skorzystać z aplikacji e-Sprawozdania Finansowe, ponieważ upraszcza proces generowania niezbędnych dokumentów,
  4. podpisać dokument, używając kwalifikowanego podpisu elektronicznego lub profilu zaufanego, w zależności od dostępnych możliwości,
  5. wysłać sprawozdanie do Krajowego Rejestru Sądowego (KRS).

Warto zwrócić uwagę, że cały proces musi być zakończony w ustalonym czasie – w ciągu 15 dni od momentu zatwierdzenia sprawozdania przez odpowiednie organy spółki. Przestrzeganie tych zasad zapewnia zgodność z obowiązującymi przepisami oraz sprawne funkcjonowanie w obszarze sprawozdawczości finansowej.

Jakie są różnice między sprawozdaniami skonsolidowanymi a jednostkowymi?

Sprawozdania finansowe dzielą się na skonsolidowane oraz jednostkowe, a ich różnice są widoczne w sposobie przedstawiania wyników oraz rodzaju zawartych danych. Sprawozdanie jednostkowe koncentruje się na jednym podmiocie, zwykle jednostce dominującej. Przekazuje ono szczegółowe informacje dotyczące:

  • aktywa,
  • zobowiązania,
  • osiągnięte wyniki finansowe.

Jego podstawowym celem jest ukazanie sytuacji ekonomicznej danej firmy, co pozwala interesariuszom, takim jak inwestorzy czy kredytodawcy, na ocenę jej kondycji finansowej. Z kolei sprawozdanie skonsolidowane dotyczy całej grupy kapitałowej. Łączy dane jednostki dominującej oraz wszystkich jednostek zależnych, a także eliminuje transakcje wewnętrzne. Taki proces daje lepszy obraz sytuacji finansowej całej grupy.

Sprawozdanie finansowe KRS – obowiązki i wymagania

Wymóg sporządzania skonsolidowanych sprawozdań dotyczy jednostek dominujących, które muszą spełniać określone kryteria, na przykład dotyczące:

  • rozmiarów grupy gospodarczej,
  • wartości aktywów.

Dzięki temu zarządy lepiej analizują wyniki oraz ryzyka związane z działalnością. Różnice między sprawozdaniami jednostkowymi a skonsolidowanymi obejmują nie tylko rodzaj przetwarzanych danych, ale także sposób ich prezentowania. Oba typy mają kluczowe znaczenie dla oceny sytuacji finansowej firm i podejmowania decyzji strategicznych.


Oceń: Jak sporządzić sprawozdanie finansowe krok po kroku? Przewodnik

Średnia ocena:4.83 Liczba ocen:24